GRA ANIOŁA W CIENIU WIATRU

Nie bardzo wiedziałam, jak wziąć się za napisanie recenzji „Gry anioła”. Liczę więc na to, że gdy po lekturze niezliczonych recenzji wspomnianej książki wygodnie usadowię się przed klawiaturą, słowa popłyną same, wynajdując w 600-stronicowym tomiszczu to, co najistotniejsze.  Czynię więc zadość serdecznym poradom głównego bohatera  -

Natchnienie przychodzi, kiedy człowiek przyklei łokcie do biurka, tyłek do krzesła i zacznie się pocić. Wybierz jakiś temat, jakąś ideę i zacznij wyżymać mózg, aż cię rozboli. Na tym polega natchnienie.

-  i   zapraszam do czytania. ;)

David Martín to pisarz, człowiek, którego los nie szczędził. Mimo ciężkiego dzieciństwa i szybkiego wkroczenia w dorosłość ma jednak odwagę spełnić swoje marzenia, dokonując wyboru takiej, a nie innej profesji.  Znajduje w osobie jednego z magnatów ówczesnej Barcelony, Pedra Vidala, prawdziwego przyjaciela,  i dzięki niemu właśnie może stać się kimś, kim tak  dogłębnie pogardzałby jego ojciec.

Lata płyną, a przed bohaterem, który nie ukończył jeszcze dwudziestego roku życia, widmo rychłej śmierci staje się za sprawą nieustannej pracy nieprzeniknioną pewnością. Nieomal nie wychyla on nosa spoza domu z wieżyczką, miejsca spowitego aurą tajemnicy.

W tym właśnie czasie  młody literat, którego kariera  rozwija się pod fikcyjnym nazwiskiem, otrzymuje ofertę od nieznanego paryskiego wydawcy. W zamian za sto tysięcy franków, kwotę która każdemu zdanemu na  łaskę i niełaskę kapryśnego chleba pisarzy mogłaby zawrócić w głowie,  Martín ma stworzyć  książkę, dzieło swego życia. Religię. 

Decyzja Davida pociąga za sobą łańcuch niepożądanych zdarzeń,  które oplatają go powoli wokół sieci tajemniczego pracodawcy.  Życie pisarza odwraca się o 180 stopni. Stara się dociec prawdy,  co powoli i nieuchronnie prowadzi go do zguby…    Czy uda się zapobiec tragedii? Jak potoczą się losy pozostałych bohaterów? Tego musicie dowiedzieć się sami, sięgając po „Grę anioła”.

„Gra anioła” to  poniekąd retrospekcja poprzedzająca wydarzenia „Cienia wiatru” autorstwa Carlosa Ruiza Zafona.  Przywołuje innych bohaterów, nowe wątki, jednak widoczne są, przyjemne zresztą dla czytelników starszej części, stałe punkty odniesienia, takie jak księgarnie Sempere,  Cmentarz Zapomnianych Książek, czy niektóre postaci.

Akcja rozciąga się na płaszczyźnie XX wieku, pomiędzy 1917 a 1930 rokiem, w malowniczej Barcelonie o dwóch twarzach.

Narratorem jest natomiast  postać pierwszoplanowa: sam David Martín, co podobnie jak w „Cieniu wiatru”, zdaje się być o wiele lepszym wyborem od narratora wszechwiedzącego.  Dzięki temu pisarz wprowadza nas do swojego świata, który, jak może się potem okazać, znacznie różni się od rzeczywistego…*

„Grę anioła” nie ma co porównywać do „Cienia wiatru”, jak to nieroztropnie czynią co poniektórzy recenzenci.  Książka ta przedstawia dojrzałych bohaterów, a i fabuła bez wątpienia jest znacznie … mroczniejsza.  Zafón obdarowuje nas historiami, które ściśle splatają się, tworząc zawiłą mieszaninę kryminału, horroru i romansu. Słowa takie jak mrok, niepokój, tajemnica i inne oklepane frazesy cisną się na usta, ale w kontekście dzieła Carlosa po prostu nie sposób ich nie użyć!

„Gra anioła” ma swoje dwa oblicza, jak domyślać się można z tandetnego nieco,  według mnie  rodem z meksykańskiej telenoweli, tytułu.  Z jednej strony:  żywe, nieraz dowcipne dialogi, które aż skrzą inteligencją (na przykład te pomiędzy Martínem a jego asystentką, która pojawia się wraz z rozwojem opowieści), doskonale wykreowani bohaterowie –  na tajemniczym, elokwentnym Correlim kończąc  (mnie osobiście najbardziej urzekła postać Isabelii, uczennicy), z drugiej strony:  niepokojące, niezauważalne niemal tropy, jakimi Zafón nakierowuje nas ku faktom, cienka i zatarta granica pomiędzy fikcją a rzeczywistością, prawdą a fałszem, mroczny kilmat niemający nic wspólnego z błyskotliwymi potyczkami  słownymi na zapleczu księgarni „Sempere i synowie”. 

Oto próbka wymiany ognia:

  – A jakie są zasady obowiązujące w tym domu? – zapytała Isabella.

  –   Generalnie rzecz ujmując, zgodne z moim widzimisię.

  –  I słusznie.

  –  Rozumiem, że umowa stoi.

Isabella obeszła stół i objęła mnie z wdzięcznością. Mogłem poczuć przytulające się do mnie jędrne i pełne ciepła kształty jej siedemnastoletniego ciała. Delikatnie się od niej oderwałem, odsuwając ją na co najmniej metr.

   – Pierwsza zasada głosi, że ten dom to nie „ Małe kobietki” i tutaj nie wpadamy sobie raz po raz w  ramiona ani się nie mażemy z byle powodu.

  – Jak pan rozkaże.

  –  Oto dewiza, która będzie nam przyświecać w trakcie budowania naszej współegzystencji: jak ja rozkażę.

Isabella zaśmiała się i szybko ruszyła w stronę korytarza.

Jakkolwiek „Cień wiatru” obok  barwnych opisów  słynnej Barcelony posiadał również przejrzystą fabułę i jasne zakończenie, nie może się tym pochwalić „Gra anioła”.

Najbardziej zdumiał mnie finał książki, pozostawiający … dowolność interpretacji. Nie będę ukrywać, że bynajmniej mnie to nie zachwyciło, gdyż jestem raczej zwolenniczką  jednoznacznych i wyrazistych rozstrzygnięć.

Ponadto,  przytłoczył mnie nieco  nadmiar zdarzeń, nabierający szaleńczego tempa na ostatnich kartach. Strona za stroną, coraz to nowe zwroty akcji kłębiły się i mimo chronologicznego toku sprawiały wrażenie lekkiego zamętu. Bieg wypadków był, w moim mniemaniu, aż za wartki.

Z całą pewnością dużym plusem były, podobnie jak w poprzedniej części oplecionej wokół Cmentarza Zapomnianych Książek,  piękne, a zarazem nienużące opisy gry świateł,  labiryntu ulic, nieba obszytego obłokami – jednym słowem wszystkiego, co składało się na zarys miasta, które obojętne pozostawało na tragedie i  radości jego mieszkańców.

Niewiarygodne, ile świtów, zachodów słońca  i innych zjawisk pogodowych musiał przeżyć  Carlos Ruiz Zafón!

 Pomimo wszystkich tych zalet prozy hiszpańskiego autora, dobrego pomysłu osi, wokół której toczyć się miała akcja powieści, a mianowicie magii woluminów i innych wyrobów papierniczych, po dłuższym czasie nadchodzi myśl o pożegnaniu się na jakiś czas z  tymi stronicami  -  tęsknota za świeżością. Czar Barcelony pierwszego półwiecza porwał mnie i niewątpliwie kiedyś do niego wrócę, aby po raz kolejny zapoznać się z „Więźniem nieba” (z tą właśnie książką rozpoczęłam  swoją przygodę z Zafonem). Warto przypomnieć, że po tomy Cmentarza Zapomnianych Książek można sięgać w dowolnej kolejności, a  każdą ich lekturę przeżywać osobno i jako zamkniętą całość.

Być może mylnie, ale odnoszę wrażenie,  że twórca nieco przeciągnął rozwój fabuły  i w związku z tym bardzo jestem ciekawa Waszych zdań! Co myślicie o zakończeniu „Gry anioła”? Jak je interpretujecie? Czekam na pospolite ruszenie ;)

Na ostatek wspomnę co nieco o oprawie graficznej. Nie różni się ona wiele od „Cienia wiatru”: czcionka umożliwiająca szybkie przewracanie kartek, schematyczne rozplanowanie. Zauważyłam jednak brak zdjęć ozdabiających strony poprzedniego tomu, słynnych fotografii Francesca Catalá-Roca. Nie odczułam jakoś specjalnie tej straty, wciąż jednak uważam, że było to miłe urozmaicenie podczas lektury „Cienia wiatru” – obrazki ilustrowały przecież Barcelonę czasów naszych bohaterów.

Na odchodne dodam, że podobnie jak tysiące, jeśli nie miliony czytelników, zdecydowanie bardziej urzekła mnie pierwsza historia osnuta wokół Cmentarza Zapomnianych Książek.  To ona sprawiła, że sięgnęłam po kolejną, lecz chociaż nie rozczarowałam się, kolokwialnego „szału” nie było…  Nie wyjaśnię do końca dlaczego, gdyż wiązałoby się to z wyjawieniem Wam  faktu (*),  który uświadamiamy sobie na ostatnich nieomal kartach książki. Chętnie natomiast podzielę się spostrzeżeniami z tymi, którzy lekturę „Gry anioła” mają już za sobą.

Kończąc: uważam, że warto przeczytać  kolejną książkę Zafona, po to przynajmniej, aby odtworzyć bieg zdarzeń, które wpłynęły na losy bohaterów „Cienia wiatru”. Dlatego też nie machnę ręką na ostatniego już „Więźnia nieba”.

Moja ocena: 6/10. Zdecydowanie subiektywna.